شمعدانی | پایگاه اینترنتی معلولان ایران

مروری بر کیفیت زندگی افراد دارای معلولیت در سال 91
«هفت سین» معلولان؛ امسال ساده‌تر از هر سال

سین مثل «سلامت»، مثل «سکه» ... همان چیزی که هر روز کمتر از دیروز در سفره‌ معلولان نشانی از آن می‌بینیم.
قریب به سه میلیون نفر معلول در ایران زندگی می‌کنند؛ جامعه‌ای که کمتر از پنج درصد جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند و دارای نیازهای ویژه‌ای هستند.
اما یک مرور کلی بر سطح زندگی این افراد در ایران، ذهن را با سوالات متعددی مواجه می‌کند از قبیل این‌که سهم این جامعه‌ پنج درصدی از درآمدهای ملی چقدر است؟ حقوق این افراد در عبور و مرور چگونه لحاظ شده؟ در مناسب‌سازی اماکن و معابر چقدر به فکرشان بوده‌ایم؟ مساله‌ آموزش کسانی که دارای محدودیت‌های جسمی حرکتی هستند چه زمانی حل می‌شود؟ چه کسی تامین زندگی افرادی که توانایی انجام کار را ندارند بر عهده می‌گیرد؟ ... و ده‌ها سوال دیگر که قطعا از ظرفیت یک گزارش خبری، خارج و پاسخ به آنها نیازمند برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری علمی برای مدیریت نیازهای افراد معلول است.
خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) در آستانه‌ سال نو ضمن گفت‌وگو با چند تن از فعالان تشکل‌های مردم‌نهاد حوزه‌ معلولان، به مرور کیفیت زندگی افراد دارای معلولیت در سال گذشته، نحوه‌ بررسی قانون جامع حمایت از حقوق معلولان و ارایه‌ راهکارهایی برای نیل به سطح مطلوب زندگی این افراد که قطعا یکی از سیاست‌های عدالت اجتماعی انقلاب اسلامی ایران است، می‌پردازد.

محمودنژاد: مستمری باید حداقل 142 هزار تومان باشد
مدیرعامل انجمن دفاع از حقوق معلولان معتقد است مستمری سال آینده معلولان باید حدود 142 هزار تومان باشد، چرا که بر اساس قانون، مستمری معلولان باید 30 درصد حداقل حقوق باشد در حالی که این موضوع تاکنون محقق نشده و این در حالی است که افزایش هشت هزار تومانی مستمری‌های سال 91 هنوز پرداخت نشده است.
به گفته‌ علی‌همت محمودنژاد، پرداخت نشدن افزایش مستمری‌ها بدلیل عدم تخصیص بودجه بهزیستی از سوی دولت بوده است.
رییس هیات مدیره انجمن باور: با افزایش 20-30 درصدی مستمریها نه تنها به شاخص‌ها، بلکه به حداقل‌ها هم نخواهیم رسید
سهیل معینی رییس هیات مدیره انجمن باور هم با بیان این‌که خیلی از افراد معلول فاقد شغل و درآمد ثابت هستند، گفت: در سال جاری، بالا رفتن سطح عمومی قیمت‌ها باعث شده تا مستمری‌های محدود، ناچیزتر از هر زمان دیگری باشد.
وی با اشاره به میانگین مستمری 40 تا 60 هزار تومانی معلولان اظهار کرد: اگر در سال آینده مستمری معلولان دو برابر هم بشود دردی را دوا نخواهد کرد؛ چرا که طی سالهای متمادی عقب‌ماندگی پرداخت مستمری به معلولان در مقایسه با تورم آن‌قدر انباشته شده که با افزایش 20-30 درصد مستمری نه تنها به شاخص‌ها، بلکه به حداقل‌ها هم نخواهیم رسید.
معینی، زندگی شهروندان دارای معلولیت را از دو جنبه شاخص‌های عمومی رفاهی و شاخص‌های اختصاصی مربوط به معلولان بررسی کرد و با اشاره به شاخص رفاهی ویژه معلولان، اظهار کرد: هزینه‌هایی از قبیل توانبخشی، دارو و مخارج جانبی، هزینه‌های اضافی هستند که به افراد معلول تحمیل و باعث می‌شود تا افت شاخص‌های رفاهی معلولان در مقایسه با سایر افراد جامعه شدیدتر باشد.

رییس هیات مدیره انجمن باور هم‌چنین ادامه داد: عامل دیگر تشدید افت وضعیت زندگی معلولان، محدودیت کسب درآمد برای آنها در مقایسه با عموم جامعه است. هزینه‌های توانبخشی و محدودیت جسمی یعنی درآمد کمتر و هزینه‌های بیشتر. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که معلولان در شاخص‌های عمومی و اختصاصی رفاهی در سال 91 وضعیت مناسبی نداشتند.
اصلاحیه قانون جامع باید حقوقی‌تر شود
رییس هیات مدیره انجمن باور با اشاره به نگاه حقوقی‌تر اصلاحیه جدید قانون جامع حمایت از حقوق معلولان گفت: بحثی که در ذیل این قانون گنجانده شده، تشکیل «شورای عالی امور معلولان کشور» است که اگر این اتفاق رخ دهد، این شورا با حضور نمایندگان تشکل‌های مربوط به معلولان می‌تواند نهاد نظارتی خوبی برای پی‌گیری و تحقق حقوق افراد دارای معلولیت باشد.
وی تاکید کرد: پیشنهاد ما این است که اسم این قانون طوری انتخاب شود تا بیشتر منبعث از حقوق شهروندان دارای معلولیت باشد و شاید با عنوان «لایحه حقوق شهروندی افراد معلول» عرضه شود که امیدواریم در سال 92 اصلاحیه این قانون تصویب شود.
معینی، گنجاندن پیشنهاد "حق تامین اجتماعی زندگی معلولان" را در قانون جدید ضروری دانست و گفت: معلولانی که فاقد شغل هستند باید زندگی‌شان از منبعی تامین شود که یا باید شغلی برایشان ایجاد کرد یا حداقل شرایط زندگی عادی برایشان فراهم شود که امیدواریم تصویب این بند در اصلاحیه قانون جامع به بهبود زندگی معلولان کمک بیشتری کند.
محمودنژاد هم در مورد قوانین معلولان گفت: متاسفانه بسیاری از قوانین معلولان اجرایی نشده و بر زمین مانده است و در صورت اجرای مصوبات موجود، مشکلات معلولان به کمترین میزان خود می‌رسد.
وی با ابراز گله‌مندی از هم‌تراز و همگن نبودن قوانین معلولیت در ایران با قوانین جهانی، گفت: هیچ تعریف حقوقی و سند مکتوب و مشخصی مبنی بر تعریف معلولیت در ایران وجود ندارد.
رییس انجمن دفاع از حقوق معلولان ادامه داد: در کشور تنها یک تعریف کلی از معلولیت در قانون جامع حمایت از معلولان وجود دارد که در سال 83 مصوب شده است که به هیچ عنوان مشخص‌کننده میزان و درصد معلولیت نیست.
برای آمارها مصداق آورده شود
رییس هیات مدیره انجمن باور با اشاره به صحبت‌های رییس سازمان بهزیستی به مناسبت روز جهانی معلولان که ایجاد 26 هزار فرصت شغلی برای معلولان را در سال 91 اعلام کرد، گفت: ما امیدواریم این اتفاق رخ داده باشد، اما انتظار ما این است که مصادیق این آمارها به طور شفاف بیان و مشخص شود، در این صورت ما نیز در صف مقدم تبلیغ برای بهزیستی قرار می‌گیریم.
وی با اشاره به بیمه‌های پایه سلامت که در حال حاضر هزینه‌های توانبخشی را پوشش نمی‌دهند، اظهار کرد: بسیاری از معلولان به خدمات توانبخشی همچون فیزیوتراپی و آب‌درمانی نیاز دارند، اما بیمه‌ها این خدمات را پوشش نمی‌دهند و افراد معلول یا باید خودشان هزینه‌ها را پرداخت کنند یا به مراکز دولتی مراجعه کنند، این در حالی است که طبق سیاست‌گذاری‌ها بسیاری از مراکز خدماتی به بخش خصوصی واگذار خواهند شد، در نتیجه مراکز خدمات دولتی روزبه‌روز کمتر و معلولان گرفتارتر خواهند شد.
بیمه‌ تکمیلی هم خدمات توانبخشی مورد نیاز افراد دارای معلولیت شدید را پوشش نمی‌دهد
معینی در ادامه با اشاره به پوشش بیمه تکمیلی معلولان توسط شرکت آتیه‌سازان حافظ که چندی پیش از سوی رئیس بهزیستی اعلام شد، اظهار کرد: با حمایت دولت و تأمین اعتبار از سوی وزارت رفاه، به‌زودی قرارداد جدید بیمه تکمیلی آتیه‌سازان با معلولان منعقد خواهد شد که پیش‌بینی می‌شود بیش از 450 هزار نفر از معلولان با این شرکت قرارداد تکمیلی امضا کنند.
وی در این خصوص اظهار کرد: اعلام این خبر به خودی خود مثبت است، اما مشکل آن‌جاست که بیمه‌های تکمیلی مذکور، خدمات توانبخشی مورد نیاز افراد دارای معلولیت را پوشش نمی‌دهند و این افراد به‌ویژه افراد دچار معلولیت‌های شدید و خیلی شدید جسمی، هم‌چنان از خدمات توانبخشی مورد نیاز خود محروم می‌مانند.
دبیرکل کانون‌های معلولان محلات شهر تهران: شهرداری وارد می‌شود
ترانه میلادی دبیرکل کانون‌های معلولان محلات شهر تهران ‌ با بیان این‌که از چندی پیش شهرداری تهران در حوزه‌ ارتقای سلامت شهروندان دارای معلولیت ورود پیدا کرد و امسال جدی‌تر به این مساله پرداخت، گفت: شهرداری 10 کانون در حوزه سلامت تشکیل داده که یکی از آنها کانون معلولان محلات است.
وی با بیان این که حل تمام مشکلات معلولان از عهده یک سازمان خارج است، افزود: نباید صرفا بهزیستی را متولی امور معلولان دانست؛ چرا که معلولان هم مانند سایر افراد جامعه نیازهای متنوعی دارند که مرتفع کردن آنها نیازمند مشارکت همه‌ سازمان‌ها است و هیچ‌کس نه باید و نه انصاف است که از زیر بار این مسوولیت شانه خالی کند.
معینی هم ورود شهرداری تهران به عرصه‌ ارایه‌ خدمات به شهروندان دارای معلولیت را از نکات مثبت سال 91 عنوان و اظهار کرد: افتتاح پایانه حمل و نقل ویژه شهروندان معلول و جانباز در روزهای پایانی سال، عیدی خوبی به معلولان بود.
بنابراین گزارش، قالیباف روز سه‌شنبه 22 اسفند 91 در مراسم بهره‌برداری از سامانه خدمات حمل و نقل ویژه معلولان و جانبازان پایتخت گفت: من برای آن که مشکلات افرادی را که محدودیت حرکتی دارند بهتر احساس کنم تا کنون چندین بار در نقاطی از شهر پیاده حرکت کردم و تصور کردم که اگر سوار بر ویلچیر بودم آیا می‌توانستم حرکت کنم، اما متاسفانه بعد از نهایت 50 متر حرکت با مانع برخورد می‌کردم و دیگر به جای فردی که سوار بر ویلچیر است خود را قادر به حرکت نمی‌دیدم.
شهردار تهران ضمن بیان این‌ که در مناسب‌سازی شهر هنوز به حد قابل قبول نرسیده‌ایم، به جامعه معلولان و جانبازان و افرادی که محدودیت حرکتی دارند قول داد که مناسب‌سازی شهر را رها نکرده و با جدیت به رفع نابسامانی‌های شهر بپردازد.
محمودنژاد: معلولان توانایی پرداخت اقساط مسکن مهر را ندارند
مدیرعامل انجمن دفاع از حقوق معلولان گفت: مسکن مهر جوابگوی نیاز معلولان نیست و دولت باید راه حل دیگری را برای رفع مشکل معلولان دنبال کند، زیرا علاوه بر اقساط ماهیانه، پرداخت پنج تا شش میلیون تومان ودیعه مسکن مهر هم از توان معلولان خارج است.
محمودنژاد هم‌چنین گفت که متاسفانه وزارت مسکن در ساخت مسکن مهر معلولان کوتاهی می‌کند.
معینی: خانه‌ها مسکن مهر متناسب با دسترسی افراد دارای معلولیت طراحی نشده است
معینی اظهار کرد: اگر بخواهیم جنبه انصاف را رعایت کنیم باید بگوییم پروژه مسکن مهر یکی از دستاوردهای مثبت دولت درخصوص مسائل رفاهی معلولان بود. این موضوع که به هر حال بسیاری از معلولان توانستند با کمترین سطح درآمدی صاحب خانه شوند جای تشکر و قدردانی دارد.
رییس هیات مدیره انجمن باور در عین حال با بیان این‌که امیدواریم این خانه‌ها متناسب با دسترسی افراد دارای معلولیت طراحی شوند، ادامه داد: اخبار موجود این مساله را تایید نمی‌کند که جای تاسف دارد و نشان می‌دهد این پروژه نتوانسته ضوابط مدنظر را لحاظ کند.

وی افزود: ساخت واحدهای مسکن مهر در اطراف شهرهای بزرگ، امکان تردد و دسترسی به امکانات رفاهی، خدماتی، توانبخشی و ... را تامین نمی‌کند که امیدواریم در این خصوص چاره‌اندیشی شود.
رییس بهزیستی: 53 هزار واحد مسکن در اردیبهشت ماه تحویل می‌شود
به گزارش ایسنا، رییس سازمان بهزیستی پنجشنبه 25 اسفندماه در حاشیه مراسم کلنگ‌زنی بزرگترین مجتمع فرهنگی، ورزشی و رفاهی در گلستان، از واگذاری 53 هزار واحد مسکن در اردیبهشت ماه سال 92 به مددجویان کشور خبر داد.
در روزهای پایانی سال نیز در یک حراجی، هدایایی که در سفرهای خارجی رییس جمهور به او و همسرش اعطا شده بود، در اختیار سازمان بهزیستی قرار گرفت تا عواید فروش آنها صرف تامین مسکن مددجویان تحت پوشش این سازمان شود.
میلادی: امیدواریم رویای شهر بدون مانع محقق شود
دبیرکل کانون‌های معلولان محلات شهر تهران با اشاره به نظرسنجی انجام شده در پورتال کانون معلولان در خصوص اولویت‌های ذهنی افراد دارای معلولیت گفت: طی این نظرسنجی مشخص شد که برای معلولان، مناسب‌سازی فضاهای شهری از اهمیت بیشتری نسبت به گزینه‌های تغییر نگرش فرهنگی جامعه، افزایش خدمات رفاهی و ایاب و ذهاب برخوردار است.
وی با بیان این‌که حل مشکل مناسب‌سازی، راه را برای ورود معلولان به عرصه‌های اجتماعی و متعاقب آن پیشرفتشان فراهم می‌کند، ابراز امیدواری کرد که با فعالیت بیشتر کانون‌های مناطق 22 گانه شهر تهران، در آینده نزدیک رویای شهر بدون مانع محقق شود.
میلادی افزود: مناسب‌سازی امری تخصصی است که دارای شاخص‌ها و استانداردهای خاص خودش است که تمام سازمان‌ها و افراد باید در ساخت اماکن اداری و مسکونی به آن توجه کنند.
خروج معلولان از چتر حمایتی بهزیستی کاهش نیافته است
میلادی با انتقاد از این‌که خروج معلولان از چتر حمایتی سازمان بهزیستی نه تنها کاهش نیافته، بلکه هر ساله شاهد افزایش این تعداد بوده‌ایم، ابراز عقیده کرد: این یعنی عدم پیشرفت، و نشان می‌دهد یک جای کار ایراد دارد که به نظر من آن ایراد به سیاست‌گذاری‌های کلان و نادیده گرفتن نقش محوری سازمان‌ها در سلامت جامعه مربوط می‌شود.
معینی نیز خروج معلولان از چتر حمایتی دولت و ورود آنها به عرصه‌های شغلی را مطلوب‌ترین شکل توانمندسازی بیان کرد و گفت: توانمندی افراد دارای معلولیت به نفع خود دولت هم هست؛ زیرا اگر دولت بتواند به این افراد شغل بدهد آنها را از چتر حمایتی خارج و به یک نیروی دارای بازدهی تبدیل خواهد کرد.
رییس هیات مدیره انجمن باور اظهار کرد: ما نمی‌گوییم سطح زندگی معلولان ایرانی متناسب با معلولان کشورهای اروپایی باشد، بلکه می‌خواهیم تا سطح زندگی این افراد متناسب با درآمد ملی کشور خودمان باشد و معتقدم همین سطح زندگی را بسیار می‌توان افزایش داد.
نقطه ضعف بهزیستی فقدان برنامه‌ریزی است
معینی در پاسخ به این سوال که چه نمره‌ای در سال 91 به سازمان بهزیستی می‌دهید، گفت: برای پاسخ به این سوال باید عملکرد سازمان بهزیستی را از دو منظر بیرونی و درونی بررسی کنیم تا مشخص شود که جایگاه مدیریت امور معلولان کجاست و طبق آن عملکرد نمره بدهیم. واقعیت این است که بسیاری از امور مربوط به معلولان ربطی به سازمان بهزیستی ندارد. مثلا شاخص‌های کلان رفاه اجتماعی در اختیار بهزیستی نیست و باید ارگان‌های دیگری مثل شهرداری‌ها ورود پیدا کنند که خوشبختانه در سال جاری این اتفاق رخ داد.
وی ادامه داد: به هر حال مسوولان سازمان بهزیستی به دلیل توقعی که از آنها می‌رود تلاش زیادی می‌کنند، اما اگر بخواهم به این سازمان متناسب با عملکرد درونی‌اش نمره بدهم باید بگویم بزرگ‌ترین ضعف این سازمان، فقدان برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری علمی برای مدیریت نیازهای افراد معلول است.
تشکل‌های مردم‌نهاد پررنگ‌تر شوند
رییس هیات مدیره انجمن باور با اشاره به تشکل‌های مردم‌نهاد امور معلولان گفت: این تشکل‌ها مسوولیت سنگینی بر عهده دارند. در همه جای دنیا حتی کشورهای توسعه یافته که از بودجه‌های سنگین رفاه اجتماعی برخوردارند نقش تشکل‌های مردمی بسیار برجسته است. مثلا در کشورهای اسکاندیناوی که الگوی رفاه اجتماعی در سطح جهان محسوب می‌شوند، NGOها نقش پررنگی را ایفا می‌کنند.
وی اظهار کرد: ما باید به سمت شبکه‌های ملی تشکل‌های معلولان حرکت کنیم. چیزی شبیه کنفدراسیون افراد معلول یا اتحادیه‌ها که طی آن معلولان یکصدا شوند و بتوانند از طریق رسانه‌های گروهی، رایزنی با مجلس و پیگیری به احقاق حقوق خود بپردازند.
دبیرکل کانون‌های معلولان محلات شهر تهران در توصیه‌ای به معلولان گفت: به جای مشکلات به راه حل‌ها فکر کنیم و مطمئن باشیم بدون مشارکت خود معلولان، هیچ اقدامی در این حوزه انجام نمی‌شود که مناسب و قابل استفاده باشد.
به گزارش ایسنا، در آستانه‌ بهار زیبایی‌ها، ضمن آرزوی سالی سبز برای معلولان و دست‌اندرکاران خدمات‌رسانی به آنها، امیدواریم در سال جدید با همدلی همگان شاهد رفع بیش از پیش مشکلات اقشار آسیب‌پذیر باشیم.
گزارش: مجید انتظاری