شمعدانی | پایگاه اینترنتی معلولان ایران- اخبار حوزه معلولیت
گزارش کامل اختتامیه جشنواره ملی بریلفا همراه با اسامی برگزیدگان

حذف تصاویر و رنگ‌ها  | تاریخ ارسال: 1398/10/8 | 
اختتامیه نخستین جشنواره ملی خط بریل فارسی (بریلفا)، صبح روز سه‌شنبه (26 آذرماه) در مرکز همایش‏های سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار شد.
در این مراسم اشرف بروجردی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران؛ آسوتان آسوتکوفسکی، رئیس دفتر منطقه‌ای یونسکو؛ جواد حسینی، رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور؛ نوش‌آفرین انصاری، دبیر شورای کتاب کودک؛ نیکنام حسینی‌پور، مدیرعامل مؤسسه خانه‌ کتاب؛ محسن غفوریان معاون برنامه‌ریزی آموزشی و توانبخشی سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور؛ برخی دیگر از مدیران فرهنگی و مسئولین مراکز و تشکل‏های نابینایان و همچنین، نماینده برخی وزارتخانه‏ها و نهادهای فرهنگی حضور داشتند.
آغازگر این مراسم تلاوت آیاتی از قرآن کریم توسط آقای صادق عباسی بود. مجری‏گری بریلفا را استاد بهروز رضوی نیا، گوینده و مجری باسابقه صدا و سیما برعهده داشت.
 اولین سخنران این مراسم آسوتان آسوتکوفسکی، رئیس دفتر منطقه‌ای یونسکو  بود. 
وی در ابتدای سخنانش درباره برگزاری اختتامیه نخستین جشنواره ملی خط بریل فارسی (بریلفا) گفت: بسیار مفتخرم که امروز در آیین اختتامیه نخستین دوره جشنواره ملی «خط بریل فارسی» بریلفا در بین شما حضور دارم. مایلم در ابتدا از سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برای ابتکار ارزشمندشان در برگزاری این برنامه و همچنین میزبانی ما تشکر و قدردانی کنم. 
وی افزود: امسال در چهارم ژانویه، ما اولین روز رسمی جهانی بریل و تأثیر شگرف اختراع لویی بریل در زندگی افراد نابینا در سراسر جهان را جشن گرفتیم. این روز توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد به تصویب رسید تا ترویج حقوق بشر و آزادی‌های بنیادین افراد نابینا و کم‌بینا در زمینه دسترسی به زبان نوشتاری به رسمیت شناخته شود.
رئیس دفتر منطقه‌ای یونسکو با اشاره به اینکه مأموریت سازمان یونسکو، ایجاد جوامع دانش‌محور بوده‌است، اظهار کرد: این موضوع، یک پیش‌نیاز اساسی برای تحقق کامل حقوق بشر است. در اواخر دهه 1940 و اوایل دهه 1950، یونسکو از استاندارسازی و استفاده یکسان خط بریل حمایت کرد. دیدگاه سازمان یونسکو از همان آغاز مأموریت خود، ایجاد جوامع دانش‌محور بوده است که جوامعی فراگیر، کثرت‌گرا، برابر، باز و مشارکتی برای همه شهروندان است. از این رو، تمام برنامه‌های یونسکو در زمینه‌های آموزش، فرهنگ، علوم و ارتباطات با هدف ترویج فرهنگ فراگیری است.
آسوتکوفسکی با بیان اینکه از زمان اختراع خط بریل تقریباً 200 سال پیش تاکنون ما شاهد تغییرات بسیاری در فناوری و شیوه‌های آموزشی بوده‌ایم، عنوان کرد: به نظر می‌رسد که بسیاری از دستگاه‌ها و ابزارهای فناوری قابل دسترسی کنونی، در درجه اول نیازهای اصلی جامعه را برطرف می‌کند و پشتیبانی بسیار کمتری از آموزش و سرمایه‌گذاری در شیوه‌های آموزشی غیرمتعارف می‌‌دهد.
 
وی ادامه داد: گرچه ما از پیشرفت‌های فناوری استقبال می‌کنیم؛ اما معتقدیم که فناوری‌ها باید در جهت تقویت خط بریل استفاده شود و نه جایگزین کردن آن. خط بریل همیشه از پیش تنها یک ابزار برای استفاده‌کنندگان آن بوده و خواهد بود. این خط، وسیله فوق‌العاده‌ای برای توسعه شایستگی‌ها، استقلال و در نتیجه ابزاری برای برابری است.
رئیس دفتر منطقه‌ای یونسکو بیان کرد: امیدوارم این رویداد فرصت مناسبی برای همه ما باشد تا اهمیت خط بریل را به یاد بیاوریم و به تلاش‌های مضاعف خود در ترویج استفاده از این خط ادامه بدهیم. می‌خواهم صحبت‌های خودم را با شعری از شاعر سنگالی به نام «اوسینو گی سوسان» تمام کنم. این شعر در مورد یک اقلیت محلی سنگال به‌نام «Wolof» است؛ لیکن خرد و زیبایی این شعر دلیل جمع‌شدن امروز ما نیز هست. شعر چنین می‌گوید «زبان ما همه اشک می‌ریزد زیرا فرزندانش ترکش کرده و با باری سنگین رهایش می‌کنند». بیایید دست به دست یکدیگر بدهیم و خط بریل را تنها نگذاریم.

در ادامه این مراسم، نوش آفرین انصاری استاد دانشگاه، نویسنده و پژوهشگر علوم کتابداری و اطلاع رسانی و دبیر شورای کتاب کودک نیز گفت: شورای کتاب کودک نهادی ۵۷ ساله است که تجربه‏های فراوانی را طی چندین سال فعالیت خود کسب کرده است.
وی با تأکید بر ترویج کتاب‏های حسی-لمسی ادامه داد: ترویج و توسعه این دسته از کتاب‌ها به نوعی وسعت بخشیدن به جهان دیدن و حس کردن برای قشر نابینا و کم بینا است.
انصاری با انتقاد از عدم تکثیر کتاب‏های حسی لمسی در ایران، افزود: هم اکنون کتابی که با عنوان" گیاهان" توسط سمانه نادری از اعضای شورای کتاب کودک تهیه شده به دست هزاران نفر در جهان رسیده است اما متأسفانه فرزندان این سرزمین از این کتاب محروم هستند.
این نویسنده ادامه داد: متأسفانه هم اکنون گروه‏های تکثیر کننده برای کتاب‏های حسی-لمسی وجود نداشته و فعالیت ندارند، در این بین یک مؤسسه بزرگ فرانسوی با عنوان انگشتان رویایی کتاب‏های بی‏نظیری را در این حوزه تولید می‏کند.
انصاری تأکید کرد: باید به نابینایان فرصت رویاپردازی داده شود و در این باره می‌توان گفت این نوع از کتاب‏ها فرصت پرواز و رویا را برای این قشر فراهم می‌کند.
پژوهشگر علوم کتابداری و اطلاع رسانی ادامه داد: بسیاری از اتفاقات مهم که در شورای کتاب کودک رخ داد مربوط به سال‌های شصت و هفتاد می‌شود که پیمان‏ نامه‏های بزرگی در جریان‏های بین المللی به تصویب رسید و یونسکو در آن سال بحث کتاب برای همه را مطرح کرد.
وی همچنین با انتقاد از عدم ورود و فعالیت کتابخانه‌ها به بحث بریل، اضافه کرد: آیا چنین سرویس‏هایی در کشور ارائه می‏شود؟
این پژوهشگر گفت: هم اکنون نابینایان اسیر کتاب‏های درسی شده‏اند، اما باید تلاش کنیم این زنجیره‏ها شکسته شود و این قشر از حوزه آموزش پا فراتر بگذارند و به حوزه لذت برسند.

وی همچنین با تأکید بر تأسیس موزه حسی-لمسی برای نابینایان، ادامه داد: ایده ایجاد موزه حسی-لمسی در کنار کتاب‏های حسی-لمسی و خط بریل بسیار مؤثر خواهد بود.

در ادامه، حسین عبدالملکی، دبیر نخستین جشنواره ملی خط بریل فارسی بریل(بریلفا) درباره اهمیت تأثیر برگزاری این جشنواره در فعالیت نابینایان در جامعه گفت: امروز که اختتامیه نخستین جشنواره ملی خط بریل فارسی برگزار می‌شود، به دلیل نگاه سازنده اشرف بروجردی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی است تا فرصتی را برای تمامی اقشار جامعه و از جمله نابینایان فراهم شود تا در کنار هم به منابع اطلاعاتی کتابخانه ملی دسترسی داشته باشند.
وی در ادامه ضمن قدردانی از مشارکت گسترده نابینایان در این جشنواره، بیانیه کمیته داوران نخستین دوره جشنواره ملی خط بریل فارسی (بریلفا) را قرائت کرد.
در این راستا وی گفت: جشنواره ملی بریلفا ضمن سپاسگزاری از تمامی شرکت‌کنندگان اعم از افراد، شرکت‌‏ها، سازما‌ن‌‏ها و مؤسسات و هر شخصیت حقیقی و حقوقی که آثار خود را در یکی از چهار بخش «مقاله‌نویسی»، «دستاورد و فعالیت ‏مؤثر»، «پژوهش» و «ایده‏های خلاقانه» در زمینه بریل به جشنواره ارسال کردند؛ برگزاری این جشنواره را به‌عنوان گامی رو به جلو در راستای پاسداشت «بریل فارسی» تلقی نموده و آن را رخدادی بایسته می‌‏داند.
بدون تردید وجود اهداف و کارویژه‏‌هایی چون «حفظ و گسترش بریل فارسی»، فرهنگ‌سازی و آگاهی‌افزایی نسبت به آن در بین نابینایان و جامعه»، «تبیین اهمیت بریل برای نابینایان» و «حساس نمودن نهادهای ذی‏ربط به این حوزه» و البته «بازشناسی مشکلات و چالش‌‏های پیش‏روی بریل» در پس این جشنواره، آن‌را به رخدادی اثرگذار، راهبردی و البته ضروری به‌ویژه با توجه به شرایط کنونی بریل فارسی تبدیل کرده است.
عبدالملکی افزود: این جشنواره ابتدا با عنوان «نخستین دوره جشنواره ملی مقاله‌نویسی نابینایان ایران به بریل (منابر)» نامگذاری، و تمرکز اصلی خود را صرفاً بر مقاله‌نویسی نابینایان به بریل براساس محورهای اعلام شده قرار داده بود که البته محورها نیز عمدتاً براساس مشکلات و چالش‌‏های پیش‏روی افراد با آسیب بینایی و به‌ویژه خط بریل فارسی طرح شده بود.
اما با توجه به استقبال فراوان افراد، ان جی اوها و سازمان‏‌های مختلف و تماس‌‏ها و رایزنی‏‌های متعدد با کتابخانه ملی برای امکان شرکت، معرفی و بازنمود سایر فعالیت‌‏ها و اقدامات انجام شده در حوزه بریل، سرانجام با افزودن بخش‏‌های جدیدی به جشنواره موافقت شد.  از آنجا که جشنواره در شکل جدید خود و با افزوده شدن بخش‌‏های جدید بر تمامی ابعاد حوزه بریل فارسی تمرکز یافته بود؛ بنابراین، عنوان جشنواره نیز به «نخستین دوره جشنواره ملی خط بریل فارسی (بریلفا)» تغییر یافت.
زمان ارسال آثار به جشنواره ملی بریلفا به سبب تماس‏‌های متعدد و استقبال بالا، دو بار تمدید شده و تعداد آثار دریافت شده تا دهم آذرماه سال جاری که آخرین مهلت ارسال آثار بود، از برآورد مورد انتظار بسیار فراتر رفت.
مسئول کمیته داوران جشنواره بریلفا ادامه داد: در مجموع 214 اثر در زمینه‏‌های مختلف مرتبط با حوزه بریل دریافت شد که بیانگر ظرفیت‏‌های بالای موجود در حوزه بریل فارسی که بعضاً نیز مغفول مانده‌‏اند، است.
در بخش مقاله‌نویسی به بریل از 74 مقاله دریافتی، 31 مقاله به مرحله دوم داوری راه یافته و هر یک از مقالات توسط دو داور ارزیابی شد. نبود پیشینه مناسب در زمینه بریل به سبب تعداد اندک پژوهش‏های انجام شده در این حوزه در کشور به شکلی مشهود در تمامی مقالات ارسال شده قابل ملاحظه بود.
همچنین، وجود اغلاط املائی بعضاً فاحش در مقالات بیانگر عدم دسترسی مناسب و کافی افراد نابینا به منابع اطلاعاتی تبدیل شده به بریل است. اغلاطی که بعضاً در نوشته‌‏های یک دانش‌آموز نیز قابل مشاهده نیست.
نقطه حائز اهمیتی دیگر، کاربست یک نگاه ترویجی در قریب به اتفاق مقالات و مبتنی نبودن آن‏‌ها بر پژوهش بود، که خود توجه بیشتر به انجام پژوهش‌‏های مختلف در حوزه بریل ضروری است.
دبیر بریلفا ادامه داد: آثار دریافتی در بخش دستاوردهای مؤثر در حوزه بریل در قالب هفت محور «افراد مؤثر در حوزه بریل»، «بریل و فناوری»، «حفظ و گسترش بریل»، «بریل و فرهنگ‌سازی»، «بریل و آموزش»، «بریل و زندگی روزمره» و «مؤسسه برتر حوزه بریل» طبقه‌بندی شده و هر یک از آثار متناسب با محور خود، توسط دو داور متخصص در آن زمینه مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت و سپس مبتنی بر ارزیابی‌‏های انجام شده در کمیته‌‏ای با حضور سه تن از مسئولین و متخصصین مرتبط با حوزه نابینایان و بریل، افراد «برگزیده» و «شایسته تقدیر» در محورهای مختلف پس از بحث‏ها و بررسی‏‌های فروان تعیین شدند. 
در بخش دستاوردهای مؤثر در بریل و محورهای مختلف آن، مجموعاً 117 اثر به جشنواره ارسال شد. نکته حائز اهمیت در زمینه این بخش، وجود ظرفیت‏‌های مغفول مانده و ناشناخته فراوان و البته وجود کارهای موازی انجام شده در حوزه بریل فارسی است که طبعاً موجب اتلاف وقت، صرف هزینه‏های زیاد و نیز کم‌توجهی به برخی بخش‏ه‌ای دیگر می‌‏شود.
از سوی دیگر، کمیته داوران در دو محور «بریل و آموزش» و «بریل و زندگی روزمره» به دلیل مشکلات و مسائل فراوانی که وجود دارد و نیز پایین بودن سطح امتیازات، هیچ برگزیده یا شایسته تقدیری را اعلام نکرد.  
از این‏‌رو، این دو حوزه بسیار مهم، نیازمند توجه جدی از سوی نهادهای ذی‏ربط و ان جی اوها و انجمن‏‌های فعال در حوزه افراد با آسیب بینایی است.
عبدالملکی در ادامه اشاره کرد: در بخش پژوهش نیز در مجموع 23 اثر در قالب طرح، کتاب، پایان‌نامه و مقاله به جشنواره ارسال شد، بنابراین با تصمیم کمیته داوران، محورهای مختلف بخش پژوهش با یکدیگر ادغام شده، و صرفاً یک رتبه برگزیده و شایسته‌تقدیر تعیین شد. از این‌‏رو، همان‌طور که پیشتر نیز گفته شد، پژوهش در حوزه بریل به‌ویژه با توجه به چالش‏‌ها و مشکلات فراوان کنونی و اندک بودن پژهش‏‌های انجام شده، توجهی جدی را می‌‏طلبد.
همچنین، به سبب اضافه شدن دیرهنگام بخش «طرح‏‌ها و ایده‏‌های خلاقانه» و نیز محدودیت‏‌هایی که در آبان‌‏ماه در زمینه اینترنت ایجاد شد، آثار ارسالی در این بخش به حد نصاب نرسیده، بنابراین بخش طرح و ایده و آثار مرتبط با آن به فراخور موضوع و با هماهنگی صاحبان اثر در قالب بخش‏‌های دیگر ادغام، و مورد داوری قرار گرفت.
عبدالملکی در ادامه یادآور شد، همان‌طور که در شیوه‌نامه منتشره از سوی کتابخانه ملی نیز ذکر شده بود، برای پاسداشت و بازترسیم فعالیت‌‏های انجام شده در حوزه بریل فارسی و بازنمایی ظرفیت‎‏های کنونی آن، جشنواره ضمن الویت‌‏دهی به آثار ارسالی متناسب با ظرفیت‌‏های خود، سایر فعالیت‌های انجام شده در حوزه بریل را به‌ویژه افراد مؤثر در زمینه بریل فارسی رصد کرد که بررسی این فعالیت‏‌ها و ظرفیت‌‏ها نیز در ارزیابی‌‏های کمیته داوران لحاظ شد.
دبیر جشنواره بریلفا درباره کمیته‏های داوری گفت: در جشنواره ملی بریلفا و در بخش‌‏های مختلف آن، در مجموع 41 داور همکاری داشتند که در این راستا ضمن بهره‌گیری از نظرات و ارزیابی‏‌های 34 داور افتخاری در قالب دو کمیته، «داوری مقالات» و «داوری بخش دستاوردها و پژوهش» جمع‌بندی‌‏های نهایی انجام شد.
وی ادامه داد: در بخش‌‏های مختلف نخستین دوره جشنواره ملی بریلفا و با جمع‌بندی‏‌های انجام شده توسط کمیته داوران، مجموعاً «8 رتبه برگزیده» و «9 رتبه شایسته تقدیر» و «یک پیشکسوت» در حوزه بریل اعلام شد.
عبدالملکی در خاتمه گفت: در پایان ضمن پاسداشت تمامی زحمات بی‌شائبه مدیران و مسئولین سازمان اسناد و کتابخانه ملی و به‌ویژه رئیس محترم سازمان اسناد و کتابخانه ملی، سرکار خانم اشرف بروجردی که این بستر مهم را در راستای بازترسیم اهمیت بریل فارسی و توجه به آن از سوی نابینایان، نهادهای ذی‏ربط و ان جی اوهای مرتبط و جامعه فراهم کردند، امید آن داریم که برگزاری چنین جشنواره‏ای منجر به برداشته شدن گام‏‌های مؤثر از سوی تمام دست‌اندرکاران و ذی‌نفعان مرتبط با حوزه بریل، گذار از نگاه‏‌های جزیره‏ای و ایجاد رویکردی هم‌افزاتر در بین آن‌‏ها شود و در راستای برون‌رفت و راه حل یابی مشکلات و چالش‌‏های بریل فارسی و استفاده حداکثری و البته بهینه از ظرفیت‏های آن در تأمین نیازهای اطلاعاتی و تأمین منابع اطلاعاتی نابینایان اقدامات مهمی انجام شود.
همچنین امید داریم که دوره‏‌های بعدی نیز برگزار شده و پیشنهاد می‏‌شود که کمیته‌‏ای برای مشاوره در زمینه سیاستگذاری و ارزیابی بریل فارسی با مشارکت فعال تمامی کارگزاران و مرتبطین به این حوزه در سازمان اسناد و کتابخانه ملی به‌عنوان حافظه ملی ایرانیان و یک قطب فرهنگی مهم که حفاظت، اشاعه و حراست از اطلاعات مکتوب و غیرمکتوب را به‌عنوان حوزه مأموریتی مهم خود برعهده دارد، ایجاد شود.»

سخنران بعدی سید جواد حسینی رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی نیز در ادمه این مراسم اظهار داشت: هم اکنون هفت گروه دانش آموز که دارای مشکلات بینایی، شنوایی، جسمی–حرکتی، چند معلولیتی، اتویسم، ناتوانان ذهنی و مشکلات ویژه یادگیری هستند، مورد توجه حوزه آموزش و پرورش بوده و در جهت پیشبرد اهداف برای این دسته از دانش آموزان برنامه‏های جامعی پیش بینی شده است.

رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی با بیان اینکه80 هزار دانش آموز در سطح کشور در هفت گروه قرار دارند، افزود: نابینایان از حیث فراوانی در زمره ششمین گروه جای دارند. در این میان باید گفت بیش از 70هزار دانش آموز استثنایی در مدارس عادی مشغول تحصیل هستند.
حسینی فراگیرسازی را از سیاست‏های آموزش و پرورش برشمرد و ابراز داشت: فرایند فراگیرسازی در دهه‏های اخیر به میزان 82 برابر انجام شده است.
وی دانش آموزان با آسیب بینایی را بیش از 2هزار و 135 نفر عنوان کرد و گفت: تاکنون یک هزار و 600 مدرسه خاص وجود دارد و نزدیک به 24هزار معلم استثنایی کار، فعالیت می‏کنند.
رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی با اشاره به فعالیت 800 مرکز پشتیبانی، تصریح کرد: این مراکز 12هزار مدرسه فراگیر را پشتیبانی می‏کنند.
حسینی با تأکید بر ضرورت توجه به اصل تطابق در فرایند آموزشی کودکان استثنایی، گفت: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران امروز در این راستا گام‏های خوبی برداشته است.
وی تصریح کرد: لازم است کتاب درسی، کالبد مدرسه، معلم، خانواده دانش آموزان و جامعه با رویکرد توانمندسازی جامعه محور در تطابق سازی دانش آموزان با نیازهای ویژه قرار گیرند.
رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی به مناسب سازی مدارس برای این دسته از دانش آموزان اشاره کرد و گفت: تا پایان سال جاری این مهم در 15 استان کشور و تا پایان سال آتی در تمام استان‏های کشور اجرایی خواهد شد.
وی در ادامه در خصوص راه اندازی نهضت بریل آموزی و رونمایی از ۶۰ عنوان اثر و کتاب قدردانی کرد و افزود: کارگاه‏های آموزشی برای آموزش و پرورش به ویژه استثنایی بسیار حائز اهمیت بوده و اینکه که از ۲۳ دوره به ۶۶ دوره افزایش داده شده ، بسیار ارزشمند است.

آخرین سخنران این مراسم اشرف بروجردی رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران بود.
وی با بیان اینکه یک الی پنج درصد از منابع اطلاعاتی مکتوب در اختیار نابینایان قرار دارد، گفت: کم توجهی به خط بریل باعث می‏شود، محدودیتی مضاعف در زمینه دسترسی به اطلاعات برای این افراد ایجاد شود و در نتیجه، شکاف اطلاعاتی موجود پررنگ‏تر شود.
اشرف بروجردی در ادامه اظهار داشت: ابداع خط یکی از بزرگترین دستاوردهای تاریخ تمدن بشر است. این کشف تا آنجا اهمیت دارد که سرآغاز تاریخ را با کشف آن یکی می‏دانند و به عنوان یکی از ارکان اصلی، ماندگار و یکی از عوامل مهم هویت‌ساز هر جامعه‌‏ای به شمار می‏‌رود که تداوم بخشی و ایجاد مانایی در مستندسازی حیات اجتماعی و فرهنگی را فراهم می‏‌سازد.
بروجردی با بیان اینکه خط برای هر فرهنگ، تمدن و قوم، یک بُعد هویتی مهم به شمار می‏رود، گفت: از بین رفتن و یا کمرنگ شدن یک خط در واقع، بخشی از هویت و سابقه معرفتی فرهنگی یا قومی که آن خط به او اختصاص یافته است را دچار اشکال می‏سازد.
 رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، ادامه داد: از زمان اختراع خط، تمامی خط‏های ابداع شده و مکانیزم استفاده از آن‏ها براساس قوه باصره بوده است چون «چشم» مهم‏ترین کانال دریافت اطلاعات و داده محسوب می‏شود و از این‏رو بخشی از هر جامعه که از نعمت بینایی محروم بودند، امکان استفاده از خط را نداشتند.
وی استفاده از قوه شنیدن و روش‏های شفاهی را از گذشته وجه بارز تلاش برای توانمندسازی نابینایان و دریافت اطلاعات توسط آن‏ها بیان کرد و گفت: نحوه بهره گیری نابینایان از اطلاعات مکتوب و مشارکت فعال در این زمینه همواره دغدغه بوده است.
بروجردی ادامه داد: سواد خواندن و نوشتن از طریق گوش و شنیدن محقق نخواهد شد، بنابراین برخی از افراد در تمدن‏ها و فرهنگ‏های مختلف به دنبال آن بوده‏اند که راهی برای باسوادکردن افراد نابینا و استفاده آن‏ها از خط بیابند.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، گفت: همواره به علت «تفاوت‏های فراوان بین قوه لامسه و بینایی و ظرفیت‏های این دو»، «دشوار بودن و جاگیر بودن فراوان برجسته سازی نوشته‏های بینایی» و «نبود امکان آموزش آسان به افراد نابینا» این تلاش‏ها ثمره‏ای نداشته و یا با موفقیت و فراگیری حتی در سطح محدود نیز مواجه نشده است.
وی در ادامه به تشریح تاریخچه ابداع خط بریل پرداخت و گفت: بریل یک نظام دریافت اطلاعات مبتنی بر لمس کدگذاری شده است و در واقع، محصول انباشت تلاش‏های فراوان انجام شده از زمان اختراع خط تا قرن نوزدهم برای سهیم کردن نابینایان در سواد، و خواندن و نوشتن و دارای خط شدن محسوب می‏شود.
 رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با اشاره به اهمیت «روز جهانی بریل» گفت: اختراع لویی بریل باعث شد نابینایان از یکی از محروم‏ترین اقشار اجتماعی به افرادی که امکان خواندن و نوشتن و حضور در اجتماع را دارند، تبدیل شوند و امکان بروز استعدادها و توانمندی‏های آن‏ها فراهم شود و این خود ابداعی مثال‏زدنی است.
وی ادامه داد: خط بریل با تمام محدودیت‏هایش نسبت به روش‏های پیشین ابداع شده دارای ظرفیت‏های بی‏نظیری است و باید امروز در راستای حفظ و گسترش آن و چاره‏اندیشی درباره مشکلات و چالش‏هایی که پیش‏روی بریل وجود دارد، تلاش کنیم.
بروجردی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران را به عنوان یک قطب فرهنگی کشور و حافظه ملی ایرانیان برشمرد و گفت: این سازمان در راه حفظ و گسترش بریل فارسی و ایجاد هم افزایی در بین همه نهادی ذی‏ربط در جهت استفاده بهینه از آن و رفع مشکلات پیش‏روی بریل از هیچ اقدامی فروگذار نخواهد کرد.
بروجردی در پایان نکات و پیشنهاداتی را به منظور استفاده حداکثری از ظرفیت‏های بریل ارائه کرد از جمله:
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و معاونت علمی ریاست جمهوری می‏توانند از طریق شرکت‏های دانش بنیان و پارک‏های علم و فناوری در زمینه تلفیق «بریل و فناوری» و حمایت از محصولات فناورانه موجود و نیز سخت‏افزارها و نرم‏افزارهای جدید در حوزه بریل گام بردارند.
تبصره 11 تصویبنامه شهریور 1394 هیات دولت، ظرفیت بسیار مناسبی است که توجه ویژه و جدی به آن می‏تواند در بهبود شرایط چاپ و انتشار منابع اطلاعاتی به بریل بسیار مناسب باشد.
آشناسازی جامعه با بریل و امکان‏های پیش‏روی افراد نابینا در قالب‏های مختلف و به‏ویژه برای کودکان، در دغدغه‏مند کردن و همراه‏تر کردن جامعه و آشنایی بیشتر آحاد مردم با بریل مؤثر خواهد بود. لذا از صدا و سیما و نهادهای اثر گذار درخواست می‌شود که در ارائه اطلاعات لازم کوتاهی نکنند.
توجه ویژه به بخش‏های نابینایان در کتابخانه‏ها و دانشگاه‏ها و تهیه منابع اطلاعاتی بریل برای دانشجویان نابینا و نیز مراجعه به کتابخانه‏ها طبعاً در کاهش شکاف اطلاعاتی بین نابینایان و افراد بینا مؤثر خواهد بود.
تدوین یک سیاست مدون و جامع در حوزه بریل با لحاظ تمام مؤلفه‏های مربوط به آن و عملیاتی سازی صحیح این سیاست‏ها قادر خواهد بود شرایط بهتری را برای خط بریل رقم بزند.
کمک به بهره مندی نابینایان از تکنولوژی‏های جدید از جمله فراهم کردن کامپیوترهای مجهز به خط بریل. و از آنجا که هزینه این دستگاه‏ها گران است پیشنهاد می‌شود در خدمات بیمه‏ای لحاظ شود.

در پایان این آیین، از برگزیدگان جشنواره ملی بریلفا در بخش‏های مختلف با اهداء تندیس، لوح تقدیر و هدایای نقدی تجلیل شد. برگزیدگان بخش‏های مختلف بریلفا عبارت است از: 
1- بخش مقاله نویسی: در این بخش سه برگزیده و دو شایسته تقدیر معرفی شد. 
برگزیده: جعفر حسینی  با مقاله «شیوه آموزش خط بریل» ؛
برگزیده: حسن عبدلی با مقاله «جایگاه منابع بریل در میان منابع اطلاعاتی مورد نیاز نابینایان»؛ 
برگزیده: معصومه سلطانی با مقاله «جستاری پیرامون نقاط آسیب پذیر خط بریل در کاهش شکاف اطلاعاتی»؛
شایسته تقدیر: علیرضا علیوردیلو  با مقاله «بایسته‏های حقوقی یکپارچه سازی دسترسی به منابع بریل در حقوق ایران با رویکرد به کنوانسیون حقوق معلولان» 
شایسته تقدیر:  محمد کریمی با مقاله «نقش خط بریل در حفظ قرآن کریم» 
 2-بخش دستاوردها:
الف: افراد مؤثر در زمینه بریل 
برگزیده: محمد حسن وجدانی نژاد 
شایسته تقدیر: علی اکبر جمالی 
شایسته تقدیر: محمد جان زیدی 
ب: حوزه بریل و فناوری: 
برگزیده: شرکت دانش بنیان پکتوس 
شایسته تقدیر: محمدرضا راشاد به سبب «ایجاد و توسعه جداول ورودی و خروجی بریل-کامپیوتر فارسی در لیب لویی»
 ج: حفظ و گسترش بریل فارسی:
برگزیده: روزنامه ایران سپید 
شایسته تقدیر: مجله رشد روشن 
 د: فرهنگ‌سازی در حوزه بریل:
برگزیده: امتیاز لازم کسب نشده است
شایسته تقدیر: «برنامه شش نطقه»، رادیو تهران  
 ه: بریل و آموزش:
نفر برگزیده: امتیاز لازم کسب نشد 
شایسته تقدیر: حد نصاب لازم کسب نشد
و: مؤسسه برگزیده در زمینه بریل:
برگزیده: مرکز نابینایان رودکی 
شایسته تقدیر: مؤسسه فرهنگی قرآنی روشندلان 
ز: بریل و زندگی روزمره
نفر برگزیده: امتیاز لازم کسب نشد 
شایسته تقدیر: حد نصاب لازم کسب نشد
3- پژوهش در حوزه بریل:
برگزیده: محمدرضا ظروفی (دایره المعارف بریل فارسی) 
 شایسته تقدیر : محمد نوری (نگارش کتاب‏ها و مقالات مختلف در زمینه بریل) 
4-پیشکسوتان حوزه بریل:
قاسم مهر علیزاده 

شایان ذکر است در این مراسم، کلیپی از تاریخچه خط بریل در ایران در دو قسمت «از آغاز تا سال 1360» و «از 1360 تاکنون» پخش گردید. 
از دیگر برنامه‏های این مراسم، دکلمه شعری در زمینه بریل توسط مهین زورقی (شاعر نابینا) با همراهی ویالون نصراله شیرین آبادی و نیز اجرای سه قطعه از سوی «گروه کُر ماهبانگ» بود. 
همچنین در حاشیه این مراسم ضمن رونمایی از اولین ماشین چاپگر بریل خانگی قابل حمل، نمایشگاه بریل با حضور مسئولان حاضر در این مراسم نیز افتتاح شد.
در این نمایشگاه شرکت‏ها و مراکزی چون: شورای کتاب کودک، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، دفتر فرهنگ معلولین، مؤسسه بادبادک، شرکت پکتوس، مرکز نابینایان رودکی، بخش نابینایان کتابخانه آیت الله خامنه‏ای قم، شرکت صنایع آموزشی، مؤسسه فرهنگی قرآنی روشندلان اصفهان و شرکت سفیر ثریا حضور داشتند و آخرین دستاوردهای خود در زمینه منابع بریل، کتاب‏های حسی-لمسی و وسایل و تجهیزات مربوط به این حوزه را به معرض دید علاقمندان قرار دادند. 
یکی از نکات قابل توجه این نمایشگاه، وجود نقشه‏های فرش بریل به همراه دو تابلو فرش متعلق به ناهید شیخه پور، فرش باف نابینا بود که بسیار مورد استقبال بازدیدکنندگان قرار گرفت. 
نشانی مطلب در وبگاه شمعدانی | پایگاه اینترنتی معلولان ایران:
http://shamdani.com/find-1.83.9940.fa.html
برگشت به اصل مطلب