شهرهای معلول کی مناسب سازی می شوند؟
اصفهان در برآوردن نیازهای معلولان می لنگد

راضیه کشاورز

از مسئولیت تا معلولیت فاصله به اندازه یک زمین خوردن ساده بیش نیست ؛ اغلب تصور می‌شود که نیم درصد جامعه را معلولان تشکیل می‌دهند اما واقعیت این است که 30 درصد افراد جامعه، نیازمند مناسب‌سازی اماکن عمومی هستند.
تعداد معلولان بیشتر از تعدادی هستند که در جامعه حضور پیدا می‌کنند. عدم مناسب‌سازی اماکن، کمبود امکانات مختص معلولان و مهیا نبودن بستر مناسب برای حضور آنان از قبیل وسایل نقلیه عمومی مناسب‌سازی شده و عدم امکان استفاده از سرویس‌های بهداشتی عمومی برای معلولان سبب شده تا تعداد زیادی از این قشر در جامعه حضور پیدا نکنند.
بحث مناسب‌سازی اماکن مختص سازمان بهزیستی، شهرداری و یا بنیاد شهید نیست بلکه تکلیفی قانونی است که تمامی دوائر و دستگاه‌های دولتی موظف به انجام آن هستند و باید مبلغی از تملک سالانه دستگاه به این امر اختصاص یابد.
اردیبهشت سال 83 وقتی مجلس شورای اسلامی، قانون جامع حمایت از حقوق معلولان را تصویب کرد امیدهای زیادی در دل جامعه‌ی معلولان کشور که جامعه‌ی کوچکی هم نیست به وجود آمد، یکی از بندهای این قانون مربوط به مناسب‌سازی معابر و اماکن عمومی است که براساس آن همه‌ی وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و موسسات و شرکت‌های دولتی و نهادهای عمومی و انقلابی موظف‌اند در طراحی، تولید و احداث ساختمان‌ها و اماکن عمومی و معابر و وسایل خدماتی به نحوی عمل کنند که امکان دسترسی و بهره‌برداری از آنها برای معلولان همچون افراد عادی فراهم نشود. اکنون بعد از گذشت 7 سال از تصویب آن معلولان از عدم مناسب‌سازی معابر و اماکن عمومی شاکی هستند و پای صحبت هر معلولی که بنشینی فضاهای شهری را برای استفاده این قشر از شهروندان نامناسب ارزیابی می‌کند.
این روزها در اصفهان برخی از مسئولان از نبود امکانات مناسب برای معلولان در شهر گلایه مند بوده و بر این عقیده اند که باید علاوه بر ایجاد امکانات توانبخشی برای معلولان، فضاهای فرهنگی و فیزیکی مناسب نیز در شهر برای آنان ایجاد شود تا این قشر از جامعه نیز بتوانند به خوبی از امکانات رفاهی و اجتماعی استفاده کنند.
مناسب‌سازی فضا‌های اداری فقط 32 درصد!
براساس قانون برنامه 5 ساله توسعه باید هر سال 30 درصد از فضاهای شهری برای معلولان مناسب سازی شود که البته با بضاعت و امکانات فعلی کشور این امرامکانپذیر نیست.
بنا بر اعلام مسئولان اصفهانی در حال حاضر تنها 32 درصد از فضا‌های اداری ، 39 درصد از بانک‌ها و 42 درصد از معابر و مبلمان شهری اصفهان مناسب‌سازی شده که مناسب‌سازی 100 درصدی این اماکن باید در دستور کار تمام مسئولان قرار بگیرد.
مدیر کل بهزیستی استان اصفهان می گوید: از سال 1388 تاکنون موضوع مناسب‌سازی برای معلولان به صورت رسمی‌تر و فراگیر‌تر از گذشته در سراسر استان دنبال شده است.
محمود محمدزاده تاکید می کند: امسال باید مسئولان با تلاش مضاعف و عزم جدی خود در راستای اجرای برنامه‌ها و طرح‌های مناسب‌سازی در سطح شهر‌ها حرکت کنند.
وی با اشاره به اینکه در سطح اصفهان 45 هزار جانباز، 200 هزار معلول و بیش از 400 هزار سالمند بالای 60 سال وجود دارند و تعداد آنها نیز در حال افزایش است، اضافه می کند: تمام ادارات و مجموعه‌های موجود در سراسر استان برای تردد معلولان باید مناسب‌سازی شود.
مدیر کل بهزیستی استان اصفهان اظهار می دارد : تمام معلولان، جانبازان و سالمندان موجود در سراسر استان به خدمات عبور و مرور برای تردد خود در سطح شهر‌ها نیازمند هستند که استفاده از مشاوران مناسب‌سازی، اجرای طرح‌های مناسب‌سازی را هدفمند می‌کند
تمام شهرداری‌ها از مشاوران مناسب‌سازی استفاده کنند
در حقیقت می‌توان گفت که شهر معلول است نه افراد؛ چرا که وقتی یک معلول نمی‌تواند از پل هوایی استفاده کند، نمی‌تواند وارد پارک شود و ... به این معنی است که شهر معلول است زیرا نمی‌تواند این امکانات را که حق شهروندان است در اختیار آنها قرار دهد.
امروز وضعیت به گونه‌ای است که هر پله برای یک معلول فاجعه است و اگر جامعه محرومیت را به معلولان تحمیل نکند، معلول دیگر ناتوان نخواهد بود.
معاون عمرانی استاندار اصفهان معتقد است ساختمان‌های دولتی و شهرداری‌ها باید به منظور رعایت حقوق معلولان در تمام زمینه‌ها و به ویژه در اجرای پروژه‌ها از مشاوران مناسب‌سازی استفاده کنند تا نقاط ضعف شهرداری‌ها در اجرای این طرح‌ها به آنها یادآوری می‌شود.
سیدجمال‌الدین صمصام‌شریعت با اشاره به اینکه تصورات بر این بوده که بالغ 50 درصد از اماکن و معابر موجود در سطح استان مناسب‌سازی شده ، تصریح می کند: علی‌رغم پی‌گیری‌ها و اقدامات صورت گرفته در سطح استان در راستای مباحث مناسب‌سازی، دست‌یابی به مناسب‌سازی 100 درصدی شهر و امکانات عمومی موجود در سطح شهر به تلاش و فعالیت بیش‌تری نیاز دارد.
وی می افزاید: ساختمان‌های دولتی و شهرداری‌ها باید به منظور رعایت حقوق معلولان در تمام زمینه‌ها و به ویژه در اجرای پروژه‌ها از مشاوران مناسب‌سازی استفاده کنند ومشاوران معلول باید با بازدید از مناطق موجود در سطح شهر مکان‌های مورد ضروری مناسب‌سازی در سطح شهر را باید شناسایی کنند.
معاون عمرانی استاندار اصفهان تأکید دارد: کنترل طرح‌های مناسب‌سازی پس از اتمام این طرح‌ها به بازدهی اجرای طرح‌های مناسب‌سازی در سطح شهر به صورت ویژه کمک می‌کند.
وی می گوید : استفاده از مشاوران مناسب‌سازی در شهرداری‌ها به منزله یک نیاز اساسی در جوامع امروزی به شمار می‌رود و با تحقق این موضوع و نظر‌سنجی از افراد معلول در تمام زمینه‌ها سهم معلولان در فعالیت‌های اجتماعی پر‌رنگ‌تر می‌شود.
ایجاد رمپ ویلچر برای معلولین در تاکسی های ون
شناسایی مکان‌های پر‌تردد و محل اسکان معلولان در سطح شهر از مهم‌ترین اهداف تهیه اطلس معلولان به شمار می‌رود و اصفهان نیز باید به دنبال شناسایی‌های اولویت‌های معلولان در سطح شهر باشد.
در این رابطه رمضان عسگری نژاد معاون اجرایی سازمان تاکسیرانی می گوید : هیچ نوع از تاکسی های شهر و حتی کشور برای معلولین و جانبازان مناسب نیست و با پیگیری این سازمان در جهت اجرای قانون حمایت از معلولان، ستاد مناسب سازی تاکسی های شهر برای معلولان تشکیل شد و در جلساتی که با همکاری سازمان های مربوطه برگزار شد تعرفه های این طرح کارشناسی و لایحه آن به شورای اسلامی شهر ارسال و تصویب شد.
وی با اشاره به این که معلولین به عنوان بخشی از بدنه اجتماع و به عنوان یک انسان در جامعه این حق را دارند که مانند انسان های دیگر جامعه زندگی کنند، ادامه می دهد: لازم است به معلولین به عنوان یک گروه اجتماعی توجه شود و امکانات مناسبی از جمله تاکسی های مخصوص برای این قشر از جامعه در نظر گرفته شود. این در حالی است که هیچ تاکسی تولید داخل کشور برای معلولین مناسب نیست.
عسگری نژاد با انتقاد از این که متاسفانه همکاری های لازم در زمینه اجرای این طرح هنوز از سوی ارگان های مربوط انجام نشده ، تصریح می کند: سازمان تاکسیرانی شهر اصفهان در نظر دارد، تعدادی از تاکسی های ون را با حذف صندلی و ایجاد رمپ ویلچر برای معلولین شهر مناسب سازی کند که درصورت پشتیبانی مالی و تامین اعتبار این طرح از سوی نهادهای خدمات رسان ، تاکسی های شهر برای معلولین مناسب سازی می شود.
پژمان پور شبانان سرپرست معاونت توانبخشی بهزیستی استان اصفهان نیزمعتقد است همکاری دستگاه های بین بخشی و پیگیری برای ایجاد فضاهای شهری در اصفهان مطلوب بوده و این مسئله از سوی معاونت عمرانی استاندار با جدیت دنبال می شود.
به گفته پورشبانان، شورای شهر و شهرداری اصفهان درصدد اجرای مناسب سازی پیاده روهای شهراصفهان برای معلولان در یک برنامه 5 ساله است که این طرح از امسال به طورجدی دراصفهان پیگیری می شود و برای آن یک اعتبار 800 میلیون تومانی در نظر گرفته شده است.
سرپرست معاونت توانبخشی بهزیستی استان اصفهان با بیان اینکه این طرح با همکاری سازمان طراحی شهری و معاونت شهرسازی و معماری شهرداری اصفهان انجام می شود، اظهار می دارد: درسال گذشته نیز40 دستگاه اتوبوس لوفورکه مخصوص حمل و نقل معلولان بود، درخطوط بی آر تی راه اندازی شد وامسال نیزمقررشده که یکصد دستگاه اتوبوس در این زمینه به خطوط اتوبوسرانی اضافه شود.
وی خاطرنشان کرده درمرحله اول قراربود این اتوبوس ها دراماکن پر تردد شهرمورد استفاده قرارگیرد ولی با ورود یکصد دستگاه اتوبوس درآینده ای نزدیک تمام مسیرهای اتوبوسرانی برای تردد راحت و ایمن معلولان مناسب سازی خواهد شد.
پورشبانان اظهار داشت: برای خرید 40 دستگاه لوفور برای معلولان چهار و نیم میلیارد تومان از سوی شهرداری اعتبار در نظر گرفته شده و برای مناسب سازی ایستگاه های اتوبوس درسال جاری نیز500 میلیون تومان هزینه شده است.
وی با بیان اینکه پیگیری و تجهیز آژانس های شهر به یک خودروی مناسب سازی شده برای معلولان ازسوی سازمان تاکسیرانی شهرداری اصفهان و تشکل های معلولین دردستورکارقرارگرفته ، واقعی تر کردن تعرفه های جابه جایی افراد معلول را از دیگر برنامه های در دست اجرا در این رابطه خواند.
دنیا را برای معلولان هموار کنیم
نخستین شرط حضور افراد معلول در جامعه مناسب‌سازی محیط شهری برای آنهاست، اما متاسفانه در حال حاضر معلولان جز در بعضی از این مکان‌ها از این تسهیلات بی‌بهره‌اند به گونه‌ای که به جرات می‌توان گفت در اغلب موارد ورود افراد معلول به بیشتر ساختمان‌های اداری غیرممکن است. زمانی که صحبت از نهضت مناسب‌سازی به میان می‌آید باید تمام سازمان‌ها و نهادها مناسب‌سازی را در اولویت کاری خود قرار دهند. هر چند طی سال‌های اخیر در برخی مناطق اقداماتی برای مناسب‌سازی شده، با این حال تا نقطه‌ی مطلوب فاصله‌ی زیادی وجود داد.
بنابراین ناخوشایند است در قرن بیست و یکم، با وجود پیشرفت‌های بی‌شمار بشر، دنیا هنوز برای افراد معلول هموار نیست. شمار زیادی از معلولان همچنان با موانع زیادی به شکل اقدامات تبعیض‌آمیز، نگرش‌های ناشی از ناآگاهی و موانع دیگر در برابر فعالیت در بیرون از خانه مواجه هستند که آنان را از مشارکت کامل در فعالیت‌های زندگی بازمی‌دارد.

منبع : قدس آنلاین